De Wet bescherming klokkenluiders (Wbk) is op 18 februari 2023 in werking getreden en heeft de Wet Huis voor klokkenluiders vervangen. Deze wet geeft melders van een vermoedelijke misstand in hun werkomgeving betere bescherming.
De Wet bescherming klokkenluiders (Wbk) is op 18 februari 2023 in werking getreden. In dit artikel vatten we nog een keer samen aan welke nieuwe regels werkgevers moeten voldoen.
Deze nieuwe wet heeft een aantal gevolgen voor werkgevers. Zijn er tussen de 50 en 249 werkzame personen binnen jouw onderneming? Dan moet je vanaf 17 december 2023 voldoen aan de nieuwe regels. In dit blogartikel vatten we nog een keer samen aan welke nieuwe regels je moet voldoen.
Voor wie geldt de wet?
De nieuwe wet geldt voor ondernemingen waar minimaal 50 personen werkzaam zijn. Hieronder vallen niet alleen werknemers en ambtenaren die bij een werkgever direct in dienst zijn, maar ook uitzendkrachten, zzp’ers, gedetacheerden, stagiairs en vrijwilligers als zij een vergoeding voor hun werkzaamheden ontvangen. Het begrip ‘werknemer’ is dus flink verruimd. Dit betekent dat een verplichte interne meldprocedure sneller en dus voor meer werkgevers geldt.
Wat is een misstand?
De wet maakt een onderscheid tussen 2 categorieën misstanden:
- een inbreuk op een verordening of richtlijn van de Europese Unie
- een maatschappelijke misstand
Niet alles is een maatschappelijke misstand in de zin van de wet, hoe vervelend sommige situaties ook kunnen zijn. Bijvoorbeeld een persoonlijk geschil met een werkgever is geen misstand. Het maatschappelijk belang kan in het geding zijn als er gevaar is voor:
- De volksgezondheid
- De veiligheid van personen
- De aantasting van het milieu
- Het niet goed functioneren van de organisatie als gevolg van onbehoorlijk handelen of nalatigheid
- Een schending van een wettelijk voorschrift of interne regels waar een concrete verplichting uit voortvloeit en die op grond van de wet door een werkgever zijn vastgesteld
Verplichte interne meldprocedure
Als er minimaal 50 personen werkzaam zijn bij jouw onderneming, dan moet je een regeling hebben voor het melden van een vermoeden van een misstand binnen je organisatie. In deze regeling moet in ieder geval het volgende staan:
- Omschrijving van wanneer er sprake is van een vermoeden van een misstand.
- Manier waarop met interne meldingen wordt omgegaan.
- Bij welke onafhankelijke functionaris of functionarissen het vermoeden van een misstand kan worden gemeld en welke functionarissen opvolging geven aan de melding.
- Dat de melder zowel schriftelijk als mondeling een melding kan doen.
Houd daarnaast rekening met het volgende:
- Melders zijn niet verplicht om eerst intern een melding te doen, dus bij de werkgever. De melder mag direct een melding doen bij een extern kanaal (bijvoorbeeld het Huis voor klokkenluiders).
- De melder moet binnen 7 dagen een ontvangstbevestiging krijgen.
- De melder moet binnen een redelijke termijn van maximaal 3 maanden informatie krijgen over de beoordeling van de melding.
- De identiteit van de melder mag alleen bekend worden gemaakt als de melder daar toestemming voor geeft.
- De melder moet de mogelijkheid hebben om een adviseur in vertrouwen te raadplegen over een vermoeden van een misstand.
Werkgevers moeten meldingen registreren in een daarvoor ingericht register. Er zijn (nog) geen specifieke eisen aan dit register. Het is wel aan te raden dat de aard (inbreuk op het Unierecht of een maatschappelijke misstand) wordt geregistreerd met een korte omschrijving, de beoordeling en eventuele opvolging die eraan gegeven is.
Wie wordt er beschermd door de nieuwe wet?
Onder de nieuwe wet vallen werknemers, ambtenaren, vrijwilligers, zzp’ers, stagiairs, uitzendkrachten, sollicitanten, leveranciers, (onder)aannemers, personen in leidinggevende organen (zoals leden van Raad van Commissaris) en aandeelhouders onder de kring van beschermden. Ook degenen die melders bijstaan en betrokken derden (zoals vertrouwenspersonen, collega’s, interne onderzoekers die de interne melding in behandeling nemen) krijgen bescherming.
Het is niet meer vereist dat de werkrelatie al of nog bestaat op het moment dat de melding wordt gedaan. Ook als iemand bijvoorbeeld ontslag heeft genomen of sollicitant is, valt diegene onder de kring van beschermden.
Een werkgever mag tot slot een werknemer die een vermoeden van een misstand meldt tijdens en na de behandeling van de melding niet benadelen.
Wat moet ik nu doen?
Onderzoek hoeveel werkzame personen er in jouw organisatie zijn. Zijn dat er meer dan 50, dan zijn de volgende punten belangrijk om te controleren:
- Is er al een kanaal voor het doen van een melding?
- Zijn de werknemers geïnformeerd over de interne meldprocedure?
- Als je een ondernemingsraad hebt, heeft deze instemming gegeven voor de meldprocedure die is opgesteld?
- Is er een register ingericht waarin vermoedens van misstanden worden geregistreerd?
- Wordt de geheimhouding van een melder gewaarborgd?
