Iedereen weet dat diefstal verboden en strafbaar is. Maar wat doe je als een werknemer op de werkvloer iets steelt? Heb je dan altijd het recht om de werknemer op staande voet te ontslaan, of moeten er eerst minder vergaande maatregelen worden overwogen?
Een recent zaak belichtte deze vraag, waarbij de werknemer op staande voet werd ontslagen. Maar was dit ontslag wel terecht?
Casus: ontslag op staande voet na diefstal uit vliegtuigtrolleys
In deze zaak ging het om een werknemer die sinds 1 april 1997 in dienst was bij een bedrijf dat zich bezighoudt met luchtvaartcatering. De werknemer haalt vliegtuigtrolleys op met eten en drinken bij het hoofdkantoor en brengt deze vervolgens naar Schiphol. De gebruikte trolleys neemt hij weer mee terug naar het hoofdkantoor.
In het Handboek van de werkgever staat beschreven dat werknemers alleen producten die aangeboden worden in de kantine mogen eten. De producten uit de vliegtuigtrolleys zijn eigendom van de werkgever en bedoeld voor de vliegtuigmaatschappijen. In het Handboek staat ook beschreven dat het gebruik van de producten uit de vliegtuigtrolleys door werknemers wordt gezien als diefstal, wat ontslag op staande voet als gevolg heeft. Ook in de Gedragscode van de werkgever staat expliciet beschreven dat werknemers de eigendommen van de werkgever niet privé mogen gebruiken. De werkgever hanteert een zerotolerancebeleid.
Diefstal op werk geconstateerd na verborgen camerabeelden
De werkgever krijgt verschillende meldingen over vermissing van producten en stelt een onderzoek in. De werkgever plaatst verborgen camera’s in de transportwagens om de werknemers te controleren. Na het bekijken van de camerabeelden vindt er op 27 februari 2024 een gesprek met een werknemer plaats. Hij wordt op staande voet ontslagen wegens diefstal op werk.
Werknemer: eten en drinken uit trolley gebeurt veel
De werknemer bekent dat hij eten en drinken heeft gepakt uit een gebruikte trolley, maar beweert dat dit cultuur en gewoonte is binnen het bedrijf. Hij vertelde dat bij het inwerken van nieuwe werknemers wordt aangegeven dat dit is toegestaan. Het is namelijk niet toegestaan zelf eten en drinken van huis mee te nemen en de diensten laten het ook niet altijd toe om tijdig wat te eten in de kantine. Bovendien werd maandelijks een vast bedrag op zijn salaris ingehouden. En vanwege zijn diabetes moest hij af en toe iets eten om flauwtes te voorkomen. Hij is ook nog nooit door zijn leidinggevende aangesproken als hij iets te eten of drinken pakte uit een trolley.
De werkgever voert aan dat zij een zerotolerancebeleid hanteert. Dit beleid is vastgelegd in het Handboek en de Gedragscode en voor alle werknemers duidelijk.
Kantonrechter: zerotolerancebeleid niet duidelijk bij werknemers
De kantonrechter oordeelt dat ontslag op staande voet alleen gerechtvaardigd is als er een dringende reden is. Diefstal of verduistering kan een dringende reden zijn. Hoewel ‘bagatel-delicten’ (het toe-eigenen van artikelen of producten met een (zeer) geringe waarde) tot ontslag op staande voet kunnen leiden, moet het beleid en de gevolgen daarvan duidelijk zijn gecommuniceerd en in de praktijk worden gehandhaafd.
De kantonrechter vindt dat dit in deze zaak onvoldoende is gebeurd:
- Het Handboek en de Gedragscode zijn voor het laatst in 2016 aan werknemer verstrekt. Dit is volgens de Kantonrechter te lang geleden.
- Tijdens de jaarlijkse training bespreekt de werkgever niet expliciet dat het eten/drinken van de producten uit trolleys verboden is en kan leiden tot ontslag op staande voet.
- De werkgever kan niet aantonen dat de werknemers op een andere wijze over het zerotolerancebeleid zijn geïnformeerd.
- In dezelfde periode zijn meerdere werknemers op staande voet ontslagen. Dit bevestigt volgens de kantonrechter dat het zerotolerancebeleid niet duidelijk was voor de werknemers.
Van een werkgever die een zerotolerancebeleid hanteert, mag je verwachten dat zij de inhoud en de gevolgen van een overtreding, duidelijk en met enige regelmaat met de werknemers bespreekt.
Persoonlijke omstandigheden spelen ook een rol bij ontslag op staande voet
De persoonlijke omstandigheden van de werknemer spelen ook een rol volgens de kantonrechter. Het gaat om een werknemer van 63 jaar met medische beperkingen die ruim 27 jaar in dienst is. Het functioneren heeft nooit ter discussie gestaan en er is zelfs een oorkonde aan hem uitgereikt bij zijn 25-jarig dienstverband. Hij is kostwinnaar en wegens zijn leeftijd, medische beperkingen en arbeidsverleden zal het lastig zijn om een andere baan te vinden. De werkgever had volgens de kantonrechter in dit geval een minder ingrijpende maatregel moeten toepassen, zoals een waarschuwing.
Werknemer mag weer aan het werk
De kantonrechter vernietigt het ontslag op staande voet. De werkgever moet de werknemer binnen 48 uur weer aan het werk laten gaan en het loon vanaf 27 februari 2024 met terugwerkende kracht betalen, vermeerderd met de wettelijke rente.
