Helft Nederlandse bedrijven maakt geen onderscheid tussen ZZP en vast personeel

• Slechts één op vier Nederlandse bedrijven heeft aangepast HR-beleid voor ZZP’ers
• 34,4% van Nederlandse bedrijven biedt ZZP’ers specifieke opleidingen aan 
• 72,8% ZZP’ers wordt betrokken bij activiteiten voor vast personeel

De helft van de Nederlandse bedrijven (50,4%) maakt in zijn HR-beleid geen onderscheid tussen vaste medewerkers en freelancers. Slechts een op de vier Nederlandse organisaties (25,6%) heeft een aangepast HR-beleid voor hen en één op de drie (34,4%) biedt specifieke opleidingen aan ZZP’ers aan. In vergelijking met Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, investeren Nederlandse organisaties relatief weinig in ZZP’ers. In België maken bedrijven dan weer opvallend meer onderscheid tussen ZZP’ers en vaste medewerkers. Dat blijkt uit een internationaal onderzoek dat SD Worx uitvoerde in samenwerking met de Antwerp Management School.

Door de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt hebben bedrijven steeds meer moeite om geschikte medewerkers te vinden. Dat is een van de redenen waarom 95% van de bedrijven een beroep doet op ZZP’ers, die snel en flexibel inzetbaar zijn. Toch heeft nog één op de vier Nederlandse organisaties (24,0%) een HR-beleid dat alleen gericht is op vaste medewerkers. De helft van de Nederlandse bedrijven maakt in zijn HR-beleid dan weer geen onderscheid tussen vaste medewerkers en freelancers. In de andere bevraagde Europese landen ligt dat aandeel duidelijk lager (zie tabel). Een kwart van de Nederlandse organisaties heeft een apart HR-beleid voor freelancers.

Nederlandse bedrijven investeren op het vlak van opleidingen het minst in hun freelance medewerkers in vergelijking met de andere bevraagde landen. Ongeveer een op drie (34,4%) organisaties biedt ZZP’ers specifieke opleidingen aan – in België (38,8%), Duitsland (47,8%), Frankrijk (49,3%) en het Verenigd Koninkrijk (54,5%) liggen de cijfers opvallend hoger.
Het evaluatieproces voor freelancers loopt in bijna zes op de tien (56,8%) Nederlandse bedrijven op dezelfde manier als voor vaste medewerkers. Dat is opvallend lager dan in verschillende andere bevraagde landen (Verenigd Koninkrijk 70,1%, Duitsland 66,7%, Frankrijk 59,2%). In België evalueren opmerkelijk minder organisaties hun freelancers op dezelfde manier als hun vast personeel (37,5%). Hetzelfde geldt voor feedback geven over prestaties: 65,6% van de Nederlandse bedrijven maakt in het proces geen onderscheid tussen vaste medewerkers en freelancers. In het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland ligt dat aandeel hoger (gemiddeld 72,5%); in België een stuk lager (53,2%).

Mark Bloem, algemeen directeur bij SD Worx Nederland, legt uit: “Het wettelijke kader rond ZZP’ers is behoorlijk streng. Werknemers werken in ondergeschikt verband, ZZP’ers niet. Traditioneel linken we een HR-beleid aan de klassieke werkgever-werknemer-relatie. In de samenwerking met freelancers is werkgeversgezag absoluut te vermijden, omdat er anders sprake is van schijnzelfstandigheid. In een HR-beleid voor externe medewerkers mogen daarom de klassieke indicaties van werkgeversgezag niet van toepassing zijn. De ZZP’er is vrijer in de organisatie van het werk en de werktijd dan een vaste werknemer. Maar de context is aan het veranderen: de scheiding tussen werknemers en zelfstandigen wordt dunner en steeds meer bedrijven doen een beroep op ZZP’ers. Voor de Arbowet zijn bepaalde categorieën ZZP’ers al gelijkgesteld aan werknemers en er gaan stemmen op voor een verdere evolutie van de wetgeving. Wij pleiten in elk geval voor een inclusief HR-beleid. Er is geen enkele juridische reden waarom organisaties geen HR-beleid zouden kunnen voeren voor externe medewerkers. Natuurlijk zal dat beleid rekening moeten houden met de wetgeving: elementen die wijzen op een band van ondergeschiktheid en werkgeversgezag kunnen niet.”