Is een werknemer afwezig? Dan moet een HR-professional de wetgeving goed kennen. Want valt die periode onder de wettelijke vakantieregeling, gaat het om onbetaald verlof of geldt er een andere verlofvorm? We bundelden voor jou de antwoorden op acht moeilijke, veelvoorkomende vragen over afwezig zijn op het werk.
Tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid kan de zieke werknemer op de gebruikelijke manier bij de werkgever vakantie aanvragen. De bedrijfsarts onderzoekt of de vakantie de re-integratie en het herstel niet belemmert. Als de werkgever vervolgens akkoord gaat, mag de werknemer op vakantie. Tijdens de vakantie is de zieke werknemer vrijgesteld van de re-integratieverplichtingen. Hoewel de werknemer ziek is, worden in deze situatie vakantiedagen afgeschreven.
Als een werknemer ziek wordt voorafgaand aan een reeds vastgestelde vakantie, dan is de hoofdregel dat er geen vakantiedagen worden afgeschreven zolang de werknemer ziek is. In overleg met de bedrijfsarts dient te worden bekeken of de vakantie het herstel niet belemmert.
Een arbeidsongeval is een ongeval waarbij de werknemer letsel heeft opgelopen tijdens of door het werk. Onder werktijd wordt ook begrepen de tijd waarin de werknemer onderweg is voor de werkgever naar bijvoorbeeld een opdrachtgever. Woon-werkverkeer en privésituaties vallen hier meestal niet onder. De werkgever heeft een zorgplicht om te voorkomen dat de werknemer letsel oploopt bij het uitoefenen van zijn werkzaamheden.
In dit geval is er weliswaar sprake van een ongeval, maar niet één waar de werkgever voor verantwoordelijk is.
In deze situatie komt de werknemer waarschijnlijk in aanmerking voor calamiteitenverlof. Dit verlof is voor de werknemer die onmiddellijk vrij moet nemen vanwege een onverwachte persoonlijke omstandigheid. In de wet staan deze omstandigheden beschreven en daaronder valt onder andere een onverwacht, spoedeisend ziekenhuisbezoek. De werknemer meldt zo mogelijk vooraf, of zo snel mogelijk achteraf aan de werkgever de reden om dit verlof op te nemen. De werkgever mag achteraf vragen om aannemelijk te maken dat het opnemen van het calamiteitenverlof noodzakelijk was. Bij dit verlof behoudt de werknemer zijn loon.
Een operatiedag ligt doorgaans al enkele weken of dagen vast, dus er is geen sprake van een onverwachte ziekenhuisopname. Een beroep op calamiteitenverlof zal dan ook niet opgaan. Afhankelijk van de vraag of de partner van de werknemer zorg nodig heeft na afloop van de operatie, kan de werknemer mogelijk kortdurend zorgverlof opnemen. Blijft de partner na de operatie in het ziekenhuis, dan is in die zorg voorzien en bestaat geen recht op kortdurend zorgverlof. Mag de partner naar huis en is daar zorg nodig, dan zou mogelijk wel recht bestaan op kortdurend zorgverlof, mits de werknemer dit vooraf aan de werkgever had gemeld. Melden op de dag zelf, bij een reeds geplande operatie, is te laat.
Deze werknemer zal – als de werkgever de afwezigheid toestaat – een gewone vakantiedag moeten inleveren.
Bepalend voor de vraag of de werknemer recht heeft op ‘’ziekteverlof’’, is allereerst de achtergrond van de ingreep. Is deze zuiver cosmetisch van aard, dan heeft de werknemer in beginsel geen recht op loondoorbetaling en zal deze voor de hersteltijd vakantie moeten opnemen. Bestaat daarentegen een medische reden voor de ingreep, dan heeft de werknemer wél recht op ‘’ziekteverlof’’. Treden naar aanleiding van een zuiver cosmetische ingreep onvoorziene complicaties op, dan heeft de werknemer eveneens recht op ‘’ziekteverlof’’.
De Nederlandse wetgeving kent naast calamiteitenverlof ook ander kort verzuimverlof. Onder dit verlof valt onder andere het aanwezig zijn op de uitvaart van eigen familieleden en familieleden van de partner. Let op! Niet alle familieleden vallen hieronder. De wet heeft het over familieleden in rechte lijn, denk hierbij aan kinderen, ouders en grootouders, en in de tweede graad van de zijlijn, broers en zussen.
In dit geval geldt dat de collega geen recht heeft op bijzonder verlof, omdat zij doorgaans niet werkt op een dinsdag. Het verlof geldt namelijk voor de tijd waarin de werknemer zijn arbeid niet kan verrichten. De collega hoeft op dinsdagen geen arbeid te verrichten en daarom gaat het niet op.
Het antwoord op deze vraag is afhankelijk van de omstandigheden. Calamiteitenverlof vereist een onverwachte omstandigheid die een onmiddellijke onderbreking van de arbeid vergt. Denk hierbij aan het regelen van een loodgieter voor een gesprongen waterleiding. In een situatie als deze zou men zich moeten afvragen of er onmiddellijke actie is vereist? Zo ja, dan kan de werknemer calamiteitenverlof opnemen. Wanneer dit niet het geval is, zal de werknemer een gewone vakantiedag moeten opnemen om het te laten herstellen.
Stel dat het dak van deze werknemer op instorten staat en er is onmiddellijke actie vereist, dan staat het eerdere calamiteitenverlof vanwege de ziekenhuisbezoeken hier niet aan in de weg.
Kamp je met capaciteitsproblemen? Komt dat door afwezigheden en verzuim? Of wordt het toch tijd voor een nieuwe vacature? Dergelijke keuzes op HR-gebied wil je maken op basis van cijfers, en niet op onderbuikgevoel. Benieuwd naar een gunstige aanpak, bij verschillende scenario’s? In dit eBook lees je over de verschillende invalshoeken bij een capaciteitsprobleem.
Ralph Koks
Jurist arbeidsrecht en gegevensbescherming
Ralph is al zijn gehele werkzame leven actief binnen het arbeidsrecht. Met de komst van de AVG (GDPR) heeft hij gegevensbescherming aan zijn expertise toegevoegd. Begin 2016 verruilde Ralph zijn baan als advocaat voor zijn huidige functie binnen SD Worx. Ralph adviseert zowel kleine als grote (internationale) werkgevers, beschikt over ruime proceservaring en verzorgt regelmatig opleidingen.
Het is weer zover: ons jaarlijkse SD Worx Eindejaarsseminar staat voor de deur! Op dinsdag 26 november verzorgen we een interactief en interessant programma met diverse keuzesessies en zo stomen je zo helemaal klaar voor 2025. Maak je klaar voor een dag vol inspiratie, kennis en netwerkmogelijkheden, speciaal voor HR- en salarisprofessional!
We hebben een afwisselend programma samengesteld met inspirerende sessies, speciaal afgestemd op wat jij nodig hebt als HR- of salarisprofessional. De sessies bieden jou:
Het kan wel eens voorkomen dat je als werkgever een vakantieaanvraag van een werknemer moet weigeren vanwege een zwaarwegend bedrijfsbelang. Maar wat doe je als je vermoed dat een werknemer tijdens ziekte zonder toestemming op vakantie gaat? Onlangs speelde hierover een rechtszaak waarbij een werkgever besloot tot ontslag op staande voet. Was dat wel de juiste beslissing?
De afgelopen tijd zijn er 2 bijzondere uitspraken gepubliceerd over vakantiedagen, namelijk over de uitbetaling van vakantiedagen in het all-in loon en over vakantiedagen tijdens ziekte. We geven een korte samenvatting van deze 2 rechterlijke uitspraken. Ook bespreken we de wettelijke vervaltermijn van vakantiedagen, hoe pak je dit ook alweer aan?