Solidariteit van werknemers, wat mag je als werkgever vragen en wat niet

Ook blijkt dat verschillende bedrijven werknemers hebben medegedeeld dat het vakantiegeld dit jaar niet of later wordt uitbetaald. Vakantiegeld is een primaire arbeidsvoorwaarden die is verankerd in de wet minimumloon en minimumvakantiebijslag. Wordt het vakantiegeld niet maandelijks, maar één keer per jaar of in delen uitgekeerd, dan moet het totaal opgebouwd vakantiegeld in de afgelopen 12 maanden uiterlijk in de maand juni worden betaald.

Hoewel op dit moment door de vakbonden nog relatief weinig klachten zijn ontvangen over het niet uitbetalen van vakantiegeld is de vrees dat volgende maand zal blijken dat veel bedrijven niet over gaan tot deze betaling. Wellicht simpelweg omdat ze daartoe niet in staat zijn. Dit is echter niet toegestaan.

Wil je overgaan tot het later uitbetalen van het vakantiegeld, dan zal daar (schriftelijke) instemming van de werknemer voor nodig zijn. Stemt de werknemer niet in met dit verzoek en betaal je het vakantiegeld toch nog niet uit, dan kan de werknemer het vakantiegeld, plus wettelijke verhoging en wettelijke rente claimen. De wettelijke verhoging alleen kan al oplopen tot 50% van het vakantiegeld.   

De werknemer bouwt ieder jaar tenminste 4 maal zijn overeengekomen arbeidsomvang aan vakantiedagen op. Bij een fulltime dienstverband komt dit neer op 20 wettelijke vakantiedagen. Op basis van de arbeidsovereenkomst of cao kan sprake zijn van meer vakantiedagen. Deze extra dagen worden bovenwettelijk dagen genoemd.

Vakantiedagen worden vastgesteld op verzoek van de werknemer. De werknemer geeft aan wanneer hij of zij afwezig wenst te zijn en de werkgever bevestigt, behoudens zwaarwegende bedrijfs-en dienstbelangen, daar akkoord mee te zijn. Het eenzijdig vaststellen van vakantiedagen door de werkgever is enkel toegestaan indien dit in de cao, de arbeidsovereenkomst of personeelshandboek is vastgelegd.

Je personeel verplichten vakantiedagen op te nemen is dus niet toegestaan. Uiteraard staat vragen vrij, de toon in de communicatie zal daarbij essentieel zijn om werknemers hiermee in te laten stemmen.

In mei 2021 heeft de Rechtbank Rotterdam uitspraak gedaan over de toelaatbaarheid van drie loonoffers. Naast dat geplande loonsverhogingen werden uitgesteld, moesten de werknemers ook een deel van het vakantiesaldo afgeven en werd besloten dat de werknemers over de tweede helft van 2020 geen bovenwettelijke vakantiedagen op hadden gebouwd. De ondernemingsraad van de werkgever had met deze drie voorgenomen besluiten ingestemd. De werkgever verwees naar het eenzijdige wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst en de coronacrisis als mogelijkheid en zwaarwegend belang voor deze maatregelen. Met deze maatregelen kon werkgever de liquiditeitsproblemen waarin hij verkeerde verbeteren.

De acute financiële problemen van werkgever zijn volgens de rechter voldoende reden om de loonsverhoging uit te stellen. Echter, het uitblijven van opbouw van de bovenwettelijke vakantiedagen en het inleveren van de vakantiedagen zijn niet toegestaan. De recuperatiefunctie - de mogelijkheid voor de werknemer om te herstellen van zijn werkzaamheden - van vakantiedagen gaat hier boven het financiële belang van de werkgever, al is de situatie nog zo nijpend. Van belang bij bovenstaande zaak is dat werknemers gedurende de coronacrisis hebben doorgewerkt en sommige werknemers juist extra werkdruk hebben ervaren.

De uitspraak van deze kantonrechter staat op zichzelf en het is mogelijk dat in een andere situatie een ander oordeel zal komen. Wees je er echter van bewust dat aan de recuperatiefunctie van vakantiedagen zeer veel gewicht wordt toegekend.

Interessant is dat de kantonrechter in zijn oordeel aangeeft dat het uitstellen van een toegezegde loonsverhoging niet als loonoffer wordt gezien. Als reden geeft de kantonrechter aan dat een deel van de loonsverhoging al was doorgevoerd en dat het uitstellen van de verhoging geen permanente wijziging betreft, maar een eenmalige tijdelijke maatregel. Verder speelt hier wél mee dat de ondernemingsraad had ingestemd met deze maatregel.

Wil je graag meer informatie over dit onderwerp of wens je ondersteuning in de communicatie richting jouw werknemers over vakantiegeld of vakantiedagen, neem dan contact op met één van onze juristen via taxandlegal_nl@sdworx.nl.

Bron: Rechtbank Rotterdam 15 april 2021, ECLI:NL:RBROT:2021:3754 publicatiedatum 29 april 2021.